Gjaku asnjanës - Jetë suflerësh / teatër

Motto: „Këtu rrinë të palëvizshme / Rrotat katrore / të zemrave tona” 
Nichita Stănescu


I.

Trokitje në dyer e porta, trokitje të lehta, të forta, larg, afër, të ngutura, të ngeshme, treten në ajër, rikthehen. Trokitjet do të ngjallen shpesh gjatë ngjarjes, duke ndërhyrë edhe mes bisedave, mes pamjeve, mes të qeshurave, vajtimeve, ofshamave, mllefeve dhe grahmave të lumturisë (kur fanitet këtejpari). Disa nga trokitjet i merr era, ose shndërrohen në erë. Por ndodh edhe që copëza ere të shndërrohen në trokitje.
Mugëtirë. Llampa e moçme, mbushur me pluhur e mushkonja të ngordhura e kafenesë ”Erdh’ sahati” përpëlitet mbi sheshin me pak gurë dhe me dy trungje të çarvalitur pemësh. Në vend të apostrofit, mes pjesëzave „Erdh” dhe „sahati”, është vizatuar një biçak me myll kocke. Përreth ngrihen porta dhe dyer madhësish të ndryshme, si të gërvishtura në shkëmb, dhe disa oxhaqe pa çati. Llampa fiket njëheresh me daljen e diellit. Ulur në karrike druri mezi shquhen hijet e katër burrave të moshuar që rrufisin kafe. Presori, Vasili, Zyberi dhe Hasani do të faniten njëri pas tjetrit, pak para se Miri Memeci t’i përshkruajë. Dy herë me radhë, Miri Memeci do të ndreqë „syrin” e dritës, që nxjerr në pah Zyberin kur flitet për Hasanin dhe anasjelltas.
Rrezet e para të mëngjesit bien mbi Miri Memecin dhe e paraqitin si ndonjë skelet që nis e mbushet ngadalë me mish. Rrobet e tij janë të thjeshta, ngjyrë hiri, pa kurrgjë të veçantë. Në sup mban varur një stekë që të kujton petsin e byrekut.
Miri Memeci avitet deri në zgrip të oborrit dhe hap duart me një gjest që mund të shqipërohet „s’kemi ç’bëjmë…”.

Miri Memeci
Të gjithë e dinë, por asnjëri nuk pranon se këtu ka më shumë porta e dyer, se sa gjitarë. Ka shumë më tepër gji-tharë, se sa gjinj – dhe shumë më tepër gjinj se sa qumësht. Të gjithë fëmijët janë rritur. Asnjë prind nuk e ka vrarë veten. Ju bren kurreshtja edhe për ndonjë hollësi tjetër të kësaj natyre? Po: lindemi të rrethuar nga porta e dyer të të gjitha përmasave. Mirpo asnjëra nuk ka më tepër se anën e jashtme dhe anën e brendshme. (Hijet vërtitin kokat anembanë, sikur të numurokëshin dyert dhe portat). Jeta jonë rrjedh matanë dyerve, por edhe më-këtanë. Dyert na ndajnë, dyert na mbajnë bashkuar. Kemi lidhur një pakt, si i thonë, që as prindërit, as pjellat e tyre të mos kërkojnë më shumë se aq. Se çfarë, do të pyesë ndokush. E më mirë t’i përgjigjem unë, se sa kjo jetë. Se kjo jetë ka një gjuhë si gërshërë, që ta pret gjuhën. Ju kanë ardhur gjë gjuhët në majë të hundës, byrazerë?! (Kthen shpinën. Mendohet pak, pastaj ngre kokën drejt dritës dhe nis të rrokëzojë) D-y-y fjalë për gjakun e keq dua të shtoj. Mos pandehë kush se kjo s’ka lidhje me ngjarjet. Po kush je ti, mor pusht, mos buzëqumësht, do të hidhet ndonjëri, për cilin e mban veten që guxon të na hapësh sytë?! Do t’ia pres shkurt: U bëfsha zëri yt! Dhe s’do të jetë as i pari, as i fundit.
Dëgjohet një bori, me tinguj të pikëlluar, vajtimtarë.

Miri Memeci
Mund të bëhem edhe zëri i këtij, ose i kësaj të ngrate që na la. Se harrova t’ju sqaroj: kur vajton kjo boria, një bashkëkohës ka braktisur llogoren. Zoti e ndjeftë!(.) Gojët e liga nisin t’i zbërthejnë fatin, të kaluarën, të tashmen, të ardhmen që do të kish pasur, ndërsa unë, në varësi të këtyre, shoh nëse duhet të bëhem zëri i tij / i saj, apo jo. Kjo nisi vite më parë, në një si stan majë shkrepash. Më duhej një shqiponjë, që ta balsamosja e t’ia bëja dhuratë mësueses së biologjisë. Isha dashuruar pas saj, domethënë pas mësueses. Dhe ndoqa me shpirt ndër dhëmbë një shqiponjë, e cila më çoi tek xherahu i zonës. Më varej gjuha mbi gjoks nga aq përndjekje e shqiponjës. Dale të ta shohë ustai pak gjuhën, më tha xherahu. S’kisha frymë as sa për të thithur gjuhën brenda. Ma mori gjuhën në duart e tij të argasura, ma shkundi pak si ata rripat ku mprihen brisqet e moçëm, pastaj nxori nga brezi një biçak dhe tha: „E paske plot me gjak të keq, mor bir”. Nuk pata kohë t’i them se do të kish qënë më mirë të më ngjiste për gjuhe ndonjë shushunjë, ose ndonjë gjallesë tjetër gjakpirëse. Ma kish prerë tashmë gjuhën në anën e poshtme, ma kish shtrydhur paq, ashtu siç shtrydhin gratë shamiçkat me lotë – dhe do ti që u lehtësova, sa s’më vinte të besoja se kam trup. Rodhi gjaku i keq, bir, tha xherahu. Gjaku që mbeti do të ta mësojë vetë se ç’ke për të bërë. Po sikur të më mblidhet prapë gjak i keq, xhaxha, e pyeta. Do mblidhet se s’bën, ma preu. Se gjaku i keq gjithnjë mblidhet. Si puna e cubave dhe e vrasësve. I miri rrjedh, i keqi mblidhet. Kur të ndjesh se gjuha të është trashur pa ndihmën e rakisë, ndiq ndonjë shqiponjë dhe hajde. Biçakun e mbaj nateditë mprehur...
Hijet shfaqin shënja padurimi. Duket sikur mezi po e mbajnë veten që Memeci u rri me kurriz dhe nuk i përfill.
Memeci heq stekën nga supi dhe e kthen drejt tyre.

Miri Memeci
Ky qe vegimi i jetës sime, ta themi. Qe një shërim i hershëm i gjuhës, por edhe i fjalëve. Kulmi është se zëri... zëri im fitoi një zhdërvjelltësi të habitshme. Ndodhi asokohe të vdiste një fqinj, ish komisar, rob i regjur ndër mbledhje, tubime, fjalime. Im atë e këshillonte gjithnjë: fol më me karar, mor Hamdi, se do të të mbarohet fryma. Jo, ia priste Hamdiu. Po heshta, ngordha. Qentë heshtin. Unë i jam kushtuar me mish e me shpirt Partisë. Po leri mishin e shpirtin, se s’t’i trazon kush, i gjegjej im atë. E kam llafin për frymën. Për zërin. Dhe ndërroi jetë Hamdiu tamam siç qe përpjekur im atë ta pengonte. I doli zëri trupit dhe mbeti pa gojë, dhe hidhej si ndonjë zhabë e verbër që të kapte zërin, ta rraste prapë në bronke. Njerëzia thanë se u marros, se turrej të kthetronte ndonjë ëngjëll, a shpirtin e ndonjë partizani të vrarë më kot, por aha... Familja thirri doktorin, fqinjët, u dyndën edhe ca sehirxhinj... Atëhere se si më erdhi e mora t’i qetësoja. Kaq e pati, u thashë, mos u rropatni më kot. U kërcyen sytë nga zgavrat, se po flitkësha me zërin e Hamdiut. Kurse Hamdiu u këput në mes të dyshemesë si ndonjë kërcu. Unë isha llahtarisur se mos, bashkë me zërin, më kish hyrë në trup edhe shpirti i tij. Kurse të afërmit e tij qenë gati të më paditnin për vrasje. Po ta kishe mbyllur grykën, m’u hakërrye e shoqja, Burbuqja, burri im do të kish mbetur gjallë. Më mirë gjallë e duke rendur ashtu (pra, në kërkim të diçkasë së padukshme), se sa ti gjallë e me zërin e tij. Uh-uh-uu, ia plasi vajit Burbuqja...
Hijet e rrethojnë Memecin dhe i bëjnë shënja t’i sqarojë.

Miri Memeci
E drejtë, më falni. E ka hak edhe memeci ta shtrydhë fjalorin ndonjëherë. Apo jo? Se fjalori mund të shndërrohet në gjak të keq… (I qetëson, i ndihmon të ulen nëpër karrike, u ndreq shapkat dhe filxhanët e kafesë. Drejton stekën nga Presori). I pari i vendit, ta themi. Presori. Ose Deografi. I dashuruar gjer në pikën e mbrame të gjakut pas hartave të hershme. I pari në mençuri e dhimbje – i fundit në çikërrima e maskarallëqe….
Një grup njerëzish veshur në zi dalin befas mes Miri Memecit dhe hijeve. Njëri ia ul stekën poshtë dhe ia mban ashtu derisa kalojnë të tjerët.
Si nga mjegulla, fanitet qivuri i një merhumi, mbajtur në krahë nga disa burra, dhe gratë që e vajtojnë mbyturazi. Në fillim shquhet koka e të vdekurit, si e lënë pezull, lidhur me fjongo të bardhë, që të mos i hapet goja e, sipas bestytnive, të mos ngjallet lugat. Gjithë të tjerët flasin me zë të ulët, tymosin, tundin kryet, tërheqin hapat zvarrë. Një gruaje të moshuar i bie të fikët, pastaj brof në çast dhe ngutet drejt qivurit duke kujisur. Mbase pamjet që i kanoseshin në kokë gjatë të fikëtit ishin më të frikshme se sa varrimi dhe të mbeturit gjallë.
Presori, Hasani, Zyberi dhe Vasili ngrihen në këmbë, heqin shapkat, nderojnë me përkulje koke, ose me dorë në zemër.
Miri Memeci e ngul stekën diku dhe hyn në kafene.
Hijet dalin në mugëtirë.

Presori
Po. Përditë ikin nga një a nga tre kreshnikë, por ne ndihemi më ngushtë. A thua se vdesin në botën tjetër dhe e mbajnë peng hapësirën që zinin me trup kur qenë gjallë. Si ca toka të marra peng e lenë… E kam thënë edhe më parë: kjo qytezë është themeluar nga ca fitimtarë që u kalbën burgjeve, ose nga humbësit që u arratisën në kohën e duhur. Ose anasjelltas! Zor të gjesh se stërnipërit e cilëve po varrosen…

Hasani
Shpëtoi edhe njëri, ndje Zot. Ose: tashti do të shohë të zitë e ullirit.

Presori
Vallë të ketë ditur gjë për thesarin e Pashait?

Hasani
Si zor. Qe i ardhur.

Presori
E njihje? ... E njohe?

Hasani
Se mos ka ndonjë vlerë kjo. Qe i ardhur dhe pikë.

Presori
Tani është i ikur.

Zyberi
Eh, kështu venë punët. Ik një mut, vjen një tjetër. Vetëm se ne njërin e përcjellim si të qënkej fetë bakllavaje, kurse tjetrin e presim si me qenë fetë bakllavaje. Kemi fat, se nuk na mbarohet bakllavaja kurrë!

Presori
Kjo jetë, megjithëse është e stërngopur me sherbet, më fal për shprehjen, ka të drejtën të mos e shpëlajmë me shurrë.

Hasani
A, jam me Zyberin, për besë. Po e presim atë qafir si me qenë Skënderbeu, ose Peshku i Artë. Po, aha, popullit nuk ia hedh dot, usta. Mund t’ia hedhësh Zotit, se Zoti është mëshirëmadh, ama popullit – kurrë! Populli e ka mëshirën me karar. Nuk e ditkemi ne nga e bëri tërë atë pare ai pishtar i shqiptarisë në kurbet?!

Presori
Po atë këngëzën lotsjellëse me „Uli supetë kalaja / U ul mali, se erdh’ maja” kush e thuri?! Jo rrallë ethet e pritjes nuk janë ethet e një gëzimi të pastër, por ethet e bindjes se tani u kthye në vathë e mund ta zhdukim. Vjen në një hapësirë të cilën e ka braktisur e që s’i takon më – një shkak më shumë për ta vrarë. Po të mos vinte, do të kishim pasur vetëm një shkak më pak...

Hasani
Po ndofta vjen në vend të ndonjë të vdekuri...

Presori
Ai vetë është i vdekuri. E kur vjen në vend të vet, si mund të mbetet gjallë?!

Zyberi
Na e bëre kokën daulle, byrazer. Ti u je përkushtuar hartave, dhe mirë e ke, me to merru! Ta them unë si rrjedhin ca gjëra…

Hasani
… Vodhën këta birbot e këtushëm e u dhanë nga një kacidhe atyre të andejmëve. Mirpo, duke gjykuar nga sa vodhën këta, del se ajo kacidhja që morën ata peshon sa gjysma e hënës.

Zyberi
Veri fre gjuhës, byrazer, mos e përzje gjysmëhënën me hajdutllëkun.

Hasani
Epo mirë : sa gjysma që nuk duket e hënës.

Zyberi
Ama edhe ata të andejmit vodhën sa u ra bretku. Ca vodhën jashtë, ca të tjerë brenda.

Hasani
Dhe u dërguan hajnave të këtushëm bakshishin.

Presori
Kështu u pasuruan të dyja palët. Ose thjesht kështu u nda thesari i Pashait të madh...

Zyberi
Dhe u varfëruam nja dhjetë fish ne të tjerët.

Presori
Po pse s’ia hyre të vjedhurës? Do ishe pasuruar jo vetëm me kacidhe, por edhe me ca kafshime ndërgjegjjeje.

Zyberi
Zot na ruaj!

Presori
Ndonjëherë kafshimet ia vlejnë, se mund ta hanë krejt ndërgjegjen dhe njeriu platitet. Kamja rrjedh, kafshimet mbarojnë. Ose u turren ndërgjegjeve të pakafshuara.

Hasani
Kështu them se ngjau edhe me Skënderbenë që na vjen sot.

Presori
Ka qënë nxënësi më i mirë që kam pasur. Të paktën në gjeografi. E pyesje ku bie filan vend a filan guriçkë – dhe e ngulte stekën drejt në zemër të përgjigjes. Si ata shpatarët e lashtësisë e ngulte. Një stekë i bëra dhuratë kur mbaroi gjimnazin, por mora vesh se filloi ta përdorte për bilardo. E prishi kryeqyteti, thoshin.

Zyberi
Ta pranojmë si burrat: e shikoje ca edhe si dhëndërr, hë?

Vasili
E ke zakon t’ia çjerrësh plagët tjetrit. Madje edhe kur e ke fqinj e mik.

Presori
Sa më afër ta kesh, aq më thellë ia çjerr.

Zyberi
Nuk ta kisha me të keq.

Presori
Por as me të mirë.

Zyberi
Kauri (tregon nga Vasili) ta ka fajin, byrazer, jo të vërtetat që them unë. Kauri fut pyka gjithmonë.

Hasani
E na bujt tashti kreshniku, Binjaku i Nizamëve e quan dynjaja, dhe prite kur të na mbajë një turrë fjalimesh me lavdinë e së kaluarës, me ligjet e pamëshirshme të tranzicionit, me rikthimin në gjirin e familjes evropiane…

Presori
Nuk ma ha mendja, ndonëse sot mund të presësh çdo gjë. Por s’besoj të ketë rënë pré e këtyre gargarave.

Hasani
Po ai që shkel gjakun e popullit të thjeshtë, me gargara të atilla pandeh se lan grykën.

Zyberi
Jo, gjaku i rrjedh nga kafshimet e ndërgjegjes, ha-ha-ha! E fortë, ë!

Vasili
Si shumë u vonua Kallauzi.
Dëgjohen tingujt e trishtëm të një borie. Duket sikur boria ngulmon të duket gajde.

Presori
I bëjnë ndonjërit veshët? Kjo bori po bje si për vdekje në katror.

Zyberi
Jo, jo, Borizani është.

Hasani
Mos na iku edhe ndonjë tjetër, more!

Zyberi
Do mbajë atdheu më pak erë.

Presori
Po më nguc të pyes ç’erë do të mbajë pas teje.

Zyberi
Pas meje – skonksi, byrazer! Ha-ha-ha! (Ngrihet në këmbë dhe vendos shuplakën si strehë mbi sy). Ore… e dini ju se po vjen një karvan varrimi? Po vjen drejt nesh, nuk po shkon drejt varreve.

Presori
Se mos jemi më pak varre ne... E kam thënë kaq herë: ndofta ka vdekur ndonjëri në botën tjetër dhe po vijnë ta varrosin këtej.

Hasani
(Ngrihet duke u shtriqur)
Jo, mor, jo… Janë pó ata që kaluan qëparë. Do t’u ketë dalë mortja në udhë e u është hakërryer: këtë do ta le, juve do t’ju marr!

Zyberi
(Me zë të lartë, drejt karvanit mortnor)
Si është puna, more, rahmet pastë? Ç’bëri vaki?

Një zë burri
Kanë minuar udhëkryqin, Zyber. Na thanë t’i bjemë nga ana tjetër.

Hasani
Po veturat?

Një zë gruaje
Po kur njerëzit duhet t’i bjenë nga ana tjetër, ç’pret për makinat, more… ?!

Zyberi
Asaj zonjës i duhet rënë nga ana tjetër, Hasan. Ti e di si duron.

Presori
E, fakti që kanë minuar udhëkryqin është një shënjë. E disafishtë, do të thoja.

Zyberi
Na thuaj një fish, byrazer.

Presori
Njerëzisë i ka ardhur në majë të hundës vdekja, Zyraber. E meqë s’di ta luftojë ndryshe, me mjetet e falura nga Zoti, mbjell me mina udhën për varreza. Ndonjë ditë do mbjellin me farë udhën drejt maternitetit. Se as lindjet s’para po i duan si dikur…

Hasani
Shafran e ke atë gojë, Presor. Shafran.

Presori
Po Kallauzin si ta njoftojmë që të mos i bjerë nga udha e minave?

Zyberi
Siç u njoftua karvani. Ky merhumi rrezikon të kalbet udhëve, ti qan hallin e Kallauzit. Kallauzi është gjallë, përndryshe do kish sosur në kohë.

Vasili
Mirpo bashkë me Kallauzin na vjen djali nga kurbeti.

Hasani
Si të jetë kismeti tani.

Zyberi
Lëre, mor, se e vret djali vdekjen me atë stekën që i bëre dhuratë.

Presori
(Me pëllëmbët mbledhur si bori para gojës, me zë të lartë)
Po Kallauzin ua zuri syri gjëkundi-i-i, o trima-a-a?

Një zë burri nga karvani
Ëhë-ë!

Presori
Ku-u? Nga po shkonte-e-e?

Zëri i burrit
Nuk dë-gjoj, se ka ca shpërthi-i-ime.

Presori
Po kur s’dëgjon, pse përgjigje-e-esh?

Zëri i burrit
Si-i-i the-e-e?

Presori
Siç nuk dëgjove-e.

Një zë tjetër
Kallauzi i ra nga ana tje-e-e-etër.

Zyberi
Vetë qe, apo me njeri-i-i?

Zëri
Vetë, ve-e-etë-ë!

Presori
Vetë-ë… Tani me gjithë mend hymë në një tjetër soj gjeografie.

Hasani
Hajt, mor, se nuk e gjen gjë Kallauzin. S’ha mortja bakllava!

Zyberi
Po mos na e ka shfarosur baruti atë heroin që presim.

Presori
Do të qe dëgjuar ndonjë shpërthim nga ata plot copa mishi e kocka. Në mos sot, mbrëmë, pas mesnate, në të gdhirë.
Zyberi
S’paske vënë gjumë në sy, byrazer, ë? Të ka ngarkuar Sekretari i Partive ndonjë mision ndërplanetar nga ata që ka për zemër?!

Hasani
Mund të ketë qenë ndonjë shpërthim me zhurmë të kufizuar, si puna e ca shirave. Se, për shembull, ai që fliste thosh se nuk na dëgjon. Kurse ne nuk dëgjonim përse nuk dëgjonte ai.

Vasili
Hyre në të thella, byrazer. Mos mbytesh.
Kalon karvani mortnor. I njëjti. Sërish koka e të vdekurit lidhur me fjongo, burrat që e mbajnë, gratë shamizeza, të afërmit. Pleqtë ngrihen prapë në këmbë, heqin shapkat dhe nderojnë me dorë në zemër, ose me përkulje koke.
Hyn Borizani

Borizani
(I ngeshëm, duke i fryrë borisë së prapthi, për ta pastruar)
Kinezi është milet me një okë tru, byrazerë. Të dënoj të jetosh kohëra interesante, tha. Aq. Kinezi i ka llafet me kursim të madh.

Hasani
Ke ndonjë ftesë që të njoftosh edhe vdekjet e kinezëve, a si?

Borizani
Ncuk. E kisha llafin tek kohërat dhe tek mençuria kineze.

Presori
Si është puna, Borizan? Mos na mbaj si vezën në xhezve tani.

Borizani
Shkurt llafi: na zuri ndëshkimi i kinezit. Unë vetëm po jua them me dy llafe, pastaj gjykoni vetë.

Zyberi
Po nxirre, pra, të shkretën, se nuk të paguan njeri për rrëfenja. Fol!

Borizani
Miri erdhi. Bashkë me një yllkë që duhet të jetë e shoqja. Kjo e ka barkun gjer te goja. Mos më ndërprisni, se më ik frymëzimi! Erdhi. Kallauzi as që arriti ta priste në stacion, se u detyrua të kthehej mbrapsht. Kanë minuar udhëkryqin! Kanë minuar udhëkryqin!

Presori
Udhë-kqyrin?!

Hasani
Këtë do na njoftoje, mor humbameno?!

Borizani
E dinit?

Presori
Po këtu thashethemet rrjedhin sikur të mos ketë vdekur askush. Sikur të mos ketë ikur e ardhur njeri. Kaq kishe?!

Borizani
Jo, jo. Miri erdhi shëndoshë e mirë bashkë me të shoqen.

Zyberi
Që e paska barkun gjer te goja.

Hasani
Tha ndonjë gjë barku, apo goja e saj?

Borizani
Miri ka ndryshuar sa s’thuhet. Zor ta njohin edhe të vetët.

Hasani
Të vetët janë bërë poçe balti kaherë.

Borizani
Miri dora vetë e ndaloi karvanin tek udhëkryqi. E pashë me këta sy kur kapërceu udhëkryqin e minuar dhe ndaloi te kryet e merhumit. E kaptoi si me qenë hije, si mos me pasë pikë peshe, për besë. Mos na e ka bërë fantazmë dheu i huaj, more, klitha unë me vete.

Zyberi
Pastaj të doli gjumi.

Borizani
Mos paça fëmijët: e pashë me këta sy. E kaptoi sheshin jo sikur të qe mbjellë me mina, po me qeska floriri.

Zyberi
Epo ndofta minat mbajnë brenda qeska me flori.

Hasani
Qeskat nuk fshihen në mina.

Zyberi
Që të mos i vjedhë kush, bre!

Vasili
Po pse e ndali Miri karvanin? Çudi e madhe…

Borizani
Që të sqarohej me varrtarët. S’e mbajta dot veten dhe u afrova. Iu hodha në qafë, më njohu me të parën. Më falenderoi që vdekjet e prindërve të tij i pata lajmëruar unë. E dinte. Nuk di si e qysh, por e dinte. Pastaj iu kthye të vdekurit. Pyeti cili ishte, pse kish vdekur, në ç’rrethana…

Zyberi
E ditke fjalën „rrethana”?! Urime!

Borizani
Pyeti për rrethanat mëse pesë herë. S’ka rëndësi cili ishte e është, i tha gruas së merhumit, por si dha shpirt. E sidomos kush ju njoftoi. E veçanërisht si jua dha gjëmën. Në ç’rrethana e morët gjëmën? Po jua rrëfej ngjarjen pikë për pikë…
Fanitet Miri Mërgimtari me Ketty-n për krahu. Të gjithë ngrihen dhe nguten ta përqafojnë, e prekin, i ledhatojnë flokët, mëngët e këmishës, kopsat, kravatën, si për t’u bindur se nuk ndodhen rreth një fantazme.

Miri Mërgimtari
Erdh’ sahati të takohemi, më në fund. Zoti ju dhashtë jetë e miq, burra!

Hasani
O, bir, mirse-na-erdhe! Na kish grirë malli për ty, o bir, na dukej qyteza e shkretuar pa ty.

Miri Mërgimtari
Xha Hysen, mbaje veten, se s’kam vdekur me gjithë mend…

Zyberi
Po prandaj mori flakë xha Hasani, se s’ke vdekur. Po të kishe lënë kockat në kurbet, të vajtonte ndryshe… Po morëm vesh se kaptove udhëkryqin e minuar dhe…

Hasani
Mos ma vini re, byrazerë, por e kam zemrën plot. Na iku rinia udhëve të botës, ra skllave e zuzarëve të huaj, nën zgjedhë të deledashëve e trurrjedhurve, kurse ne…

Zyberi
Po paske ngrënë mirë në kurbet të paktën, o trim, ë?

Hasani
Me gjithë mend, sa kile je tani, o bir?

Miri Mërgimtari
Kurbeti të shëndosh, xhaxha. Që të mos lëpijë gishtat mortja, po të mori.

Presori
Kjo mortja e këtushme është përjetë e uritur…

Hasani
Po kjo yllka këtu cila është? Jot shoqe, mor bir?

Miri Mërgimtari
Po. Ketty e quajnë. Njihemi prej vitesh, por tani vonë bëmë martesën. (I drejtohet Ketty-t, në gjuhën që nënkuptohet si e huaj). Zemra, këtu katër xhaxhi nga im vend lind… Xhaxhi Hysan, xhaxhi Zyber, Xhaxhi Vasil… Ok. Xhaxhi Presor ish im mësues…

Ketty
Oh, gëzim shum, gëzim madh njoh ju. Miri fletur plot për ty të gjith.

Miri Mërgimtari
Ish im mësus gjeografia, por jashtë mase kultur. Kultur letra, kultur historia, kultur dituria natyra… Por jo vetëm kultur, por edhe shum shpirt. Shpirt si për dhjet burr. Respekt madh për të unë.

Presori
Jam i nderuar, Miri, që s’më paske harruar. Zoti ta shpërbleftë.

Hasani
Edhe zonjën ma paske si mëshqerrë, mashallah. Vërtet s’e ka pjellë ndonjë nga nënat tona?

Miri Mërgimtari
Për fat të keq, jo vetëm nënat tona pjellin, xha Hysen. Pas rënies së komunizmit, morën shembull nga tonat dhe nisën të pjellin edhe të huajat. Kurse tonat u lodhën duke na pjellë neve.

Hasani
Ama si tonat s’pjell dot njeri.

Presori
Më saktë: s’pjell dot njeri ç’pjellin tonat.

Miri Mërgimtari
Më saktë!
Vjen Kallauzi duke fshirë djersët me një shami të kuqërremtë. Duket i rraskapitur. I këqyr të gjithë me radhë, e prek Miri Mërgimtarin në kokë, në gjoks, në duar.

Kallauzi
Kanë minuar udhëkryqin, vëllezër! Mos iu raftë rruga andej, se edhe të vdekurit duhet të kthehen e të rrotullojnë qytezën, që të sosin në varre.

Zyberi
Punë malli, byrazer. Nuk u shqitet shpirti nga bukuritë e kësaj qyteze. Po ulu, ulu, merr frymë njëherë.

Kallauzi
Mina sa për një shtet të tërë kanë mbjellë. Apo s’më dëgjuat mirë? Nuk dihet kush dhe ç’kërkon si shpërblim…

Vasili
Apo dëmshpërblim?
(...)